DROOMREIZEN IN EUROPA

 

DE MOOISTE PLEKKEN DIE JE BEZOCHT MOET HEBBEN

 

auteur: onder de auspiciën van National Geographic Partners

categorie: non-fictie, reizen

uitgeverij: Kosmos 2022

ISBN 978 90 4392 538 9

beoordeeld door: Gerda Sterk

XXXXX

 

Droomreizen, reisdromen

Dit prachtig uitgegeven boek is inderdaad iets om bij weg te dromen. Ga rustig in de zetel zitten (het is trouwens te zwaar om mee te nemen, tenzij in de auto) en kies uit naar welke bekende of minder bekende bestemming je nu eens zou vertrekken.

Uitwerking

Negen hoofdstukken voeren ons mee op negen verschillende manieren. We gaan over water en over land. We reizen met de trein of gaan te voet. Misschien willen we eerder cultuur of gewoon lekker gaan eten en drinken. Wat dacht je van avonturen voor actievelingen, of ga je liever de wereld van bovenaf bezien? En dan zijn er nog de pelgrimstochten voor lezers, dromers en geschiedenisliefhebbers.

Spectaculairste treinreis van Groot-Brittannië

Laat me een voorbeeld geven. Je start in Inverness in Schotland en eindigt aan de westkant in de Kyle of Lochals. De tekst geeft aan welke stadjes en landschappen je mag verwachten en waarop je moet letten: misschien zie je wel zeehonden en dolfijnen, want die leven in grote populaties in Beauly Firth. Altijd staat er vermeld wat de beste tijd van het jaar is voor deze reis, hoe lang die duurt en hoe je de planning aanpakt. Bij de nuttige tips wordt er gewezen op het feit dat het in de winter spectaculair mooi kan zijn, maar dat er slechts vijf à zes uur daglicht is. Websites ontbreken niet en de hoogtepunten staan apart vermeld. Op een prachtige luchtfoto zien we een trein over een oude brug door een wild, leeg bergachtig landschap stomen. Twee kleine kaartjes geven een idee wan waar in Europa deze tocht zich afspeelt.

Route du Comte Jean

In de lijst voor de actievelingen zie ik zowaar een fietsroute staan die begint in Brugge en die na 220 km eindigt ergens in Noord-Frankrijk. De rubriek Planning is hier summier: neem regenkleding mee en bezoek de website.  walloniabelgiumtourism.co.uk. Bij "Vogelspotten in de Donaudelta, Roemenië" staat dan weer de volledige uitleg en een mooie foto.

De Odyssee

De pelgrimstochten nodigden mij absoluut uit om te vertrekken. Om Odysseus te volgen over de route die Homerus beschreef, wordt me aangeraden om een jacht te huren, maar - komaan - dromen staat vrij! Geen van de plaatsen die Odysseus aandeed, kan zeker worden geïdentificeerd, maar het boek geeft een paar hoogtepunten die ik zeker niet zou willen missen. Trouwens je kan de route beginnen in Istanboel met openbaar vervoer (dus met bussen en boten) en op die manier eindigen in Ithaka. 

Keuze van experts

Die keuze is misschien niet die van jou. Misschien interesseert het je niet om Mark Twain, Goethe, Jane Austin of anderen te volgen, maar wil je wèl impressionistisch Frankrijk bekijken, met natuurlijk de tuin van Monet. Neen? Liever te voet de Dingle Way in Ierland afstappen of bier uit trappistenkloosters proeven? Voor dat laatste reken je twee à drie dagen om heel België rond te rijden! Of proef je liever wijn? Ga dan eens naar Hongerije, of natuurlijk naar Frankrijk.

Een landenregister en een fotoverantwoording voor de 226 foto's sluiten het boek af.

 

 

De Jongen, de Mol, de Vos en het Paard

Het geanimeerde verhaal

 

auteur en tekenaar: Charlie Mackesy

categorie: fiction, sprookje

uitgeverij: KokBoekencentrum uitgevers Utrecht 2022

ISBN 978 90 2662 6005

beoordeeld door: Gerda Sterk

XXXX

 

Om lief te hebben... en lief gevonden te worden

De laatste woorden van dit sprookje geven heel goed de geest van het verhaaltje weer. Het onwaarschijnlijke viertal komt elkaar toevallig tegen, trekt samen op en verwoordt de ene lieftalligheid na de andere. Het zijn geen diepzinnigheden met een grote filosofische diepgang, maar het doet toch deugd het te lezen. Combineer het zachte gevoel met de schattige tekeningen en je kan je een half uurtje losrukken van de werkelijkheid die op de radio samengevat wordt in "oorlog, klimaatrampen en "foute" voetbaluitslagen. Een bijzonder onderdeel van de vormgeving is dat de tekst in een soort handschrift weergegeven is.

Kinderboek of niet

Pratende dieren, kleine jongetjes die helemaal alleen ronddwalen en een warm huis zoeken, mollen die even hard lopen als een vos, het kan allemaal in dit verhaal.  Als je dit voorleest aan een kind zal het dat even gewoon vinden als pratende dwergen, goede feeën en boze tovenaars. Soms beslaan de mooie tekeningen twee bladzijden, ze zijn altijd eenvoudig, wat voor een klein kind prima is. Een volwassene geniet van het coloriet en de soepele lijnen. De maker slaagt er goed in om de gezichten van de dieren - vooral het paard en de vos - menselijke trekken te geven.

Volwassenen zullen de boodschap van liefde en vriendschap graag lezen, al is het verhaal gedompeld in een verregaande naïviteit.

Mooi uitgegeven met een harde omslag en zeker bruikbaar als je nog een geschenk zoekt voor kerstmis.

 

 

 

Auteur: George Orwell
Non-Fiction
Uitgeverij: Ertsberg
ISBN: 978 94 6436 910 6
Beoordeeld door: Joris De Draeck, Onafhankelijk Journalist

 

Sommige schrijvers worden interessanter naarmate de tijd verstrijkt omdat het werk dat ze creëerden – in dit geval meer dan 80 jaar geleden, een vreemde weerspiegeling is van een tijdsgeest, maar eveneens een reflectie zou kunnen zijn van de huidige wereld in een opmerkelijke transmutatie richting wat men een voorspelling zou kunnen noemen. Orwell is bij de massa waarschijnlijk het bekendst omwille van zijn twee meest voorname werken 1984 en Animal Farm. Het besef dat deze meesterwerken een distillatie zijn van zijn politieke essays, of de kennis dat Orwell een politiek activist was die vele opiniestukken schreef, zijn waarschijnlijk minder bekend. Over Waarheid neemt je mee in zijn denkwereld. Zoals gezegd: bijtijds zijn de bedenkingen nog steeds hypnotiserend accuraat…

Politieke Filosofie

Je als lezer onderdompelen in Orwell’s politieke essays is niet steeds de makkelijkste opgave. Orwell is een begenadigd schrijver met een brede woordenschat die hij aan elkaar rijgt met behulp van betekenisvolle zinsconstructies. Hier en daar moet je bij de les blijven dus. Gelukkig slaagt deze vertaling (door Tinneke Beeckman?) er uitstekend in de taalgevoelige subtiliteit van Orwell’s werk te behouden. 

Wanneer je de focus behoudt en je inleeft in de kennis en ervaring die Orwell meegeeft aan de hand van zijn ervaringen in Burma, de Spaanse burgeroorlog en, zijn land van herkomst maar niet van geboorte, Engeland dan wordt duidelijk hoeveel hij nagedacht moet hebben over de politieke processen die heel zijn leven beïnvloedden. En dat moet de lezer dus eveneens doen met de huidige maatschappij in het achterhoofd. Het idee dat Orwell mentaal creëert is voor eenieder intrigerend: van de grootste wappie, Poetintrol en Trump-lover tot de covid-believers, Zelensky-adepten en Biden-fans. Hoewel Orwell tegenwoordig eerder bekend staat als romanschrijver en essayist, is een aanreiken van de stempel “Voornaam Politiek Filosoof” niet uit de lucht gegrepen.

kritiek die Tolstoy had op Shakespeare. De tekst werd opgenomen in Over Waarheid gezien het de uiterst lovende kijk op Shakespeare aankaart. Tolstoy was immers van mening, zo leerde ik, dat Shakespeare geenszins een “diepzinnig denker” was die “coherente figuren” neerzette in ”stukken die technisch perfect waren” en die “vol zaten met subtiele psychologische waarnemingen”. Orwell gaat – tot op zekere hoogte - mee in die gedachtegang. Wat mij persoonlijk stoort, is dat dit hoofdstuk niet over politiek gaat, maar slechts “over waarheid”. Die – door mij verkeerd geïnterpreteerde! –focusfout wordt bijvoorbeeld niet gemaakt in een gelijkaardige uitgave genaamd Fascism and Democracy (ISBN: 9780241455678, Engelstalig) . Dat boekje is echter bijna 10 keer zo dun als Over Waarheid. De opname ervan in dit boek is met andere woorden terecht: het toont immers aan hoe één waarheid een verschillende connotatie en interpretatie kan krijgen al naargelang de consument ervan. Hoe hij dat precies doet, moet je in het boek lezen natuurlijk. 

Een tweede punt van kritiek gaat over de inleiding – opnieuw gaat het om een uiterst persoonlijke bedenking. Tinneke Beeckman is filosofe van opleiding, schrijft al enkele jaren columns voor De Standaard en wordt in Vlaanderen veelvuldig gevraagd als politiek commentator. Het is dus normaal dat ze begaan is met Orwell’s schrijven. Hij schreef dan ook een handleiding die, volgens sommigen in deze maatschappij, reeds geïmplementeerd werd: Nineteen Eighty-Four. Wat mij stoort is dat Mevr. Beeckman onbeschaamd de gangbare verhaallijn van het Westen herhaalt en dat ze blijkbaar niet beseft dat ze daarmee eveneens meedoet aan een destabiliserende GroupThink. Ik denk immers niet dat Orwell zo gigantisch anti-Sovjet was hoewel Mevr. Beeckman dat als voorbeeld aanhaalt. Ook dat mag, moet en kan echter als inleiding van dit boek. Het geeft aan hoe goed Orwell de zaken inschatte en hoe objectief hij die kon neerschrijven waarbij de interpretatie ervan, de projectie naar het heden, in handen blijft van de lezer. 

Conclusie

Orwell’s werk stemt tot nadenken en roept op – gezien de vele projecties die men kan maken – tot dialoog en die is hoogstnoodzakelijk in elke maatschappij. Spijtig genoeg wordt die hoe langer, hoe minder gevoerd. Bepaalde onderwerpen worden zelfs ronduit verbannen; zelfs in ons vrije Westen en hoe ironisch dat ook mag klinken. 

Vele van Orwell’s werken zouden verplichte lectuur moeten zijn voor studenten politiek of filosofie, maar zijn teksten zijn eveneens interessant voor elk zelfstandig denkend individu. 

Dit boek is met andere woorden niet altijd makkelijk en enige affiniteit met het onderwerp is een voorwaarde. Indien je dat in het achterhoofd hebt, dan is Over Waarheid een aanrader.

 

 

DE LAGE LANDEN UIT DE KAST

PINK POWER & POP-MUZIEK

 

auteur:  Filip Moens

categorie: non-fictie

uitgeverij: Ertsberg B 2021

ISBN 978 94 64369 26 7

beoordeeld door: Gerda Sterk

XXX

 

Genderdysforie

Ik neem aan dat niet elke lezer(es) die dit boek in handen krijgt weet wat het woord betekent, maar het is het "onbehaaglijke gevoel omdat er een verschil ervaren wordt tussen het zich man of vrouw voelen en het lichamelijk geslacht waarmee je geboren wordt". Een transgender ervaart het, of hij nu lesbisch, gay, biseskueel, transgender, queer, interseks of aseksueel is (lgbtqia) is. De auteur zal transgender als parapluterm gebruiken en de afkorting beperken tot lgbt om de leesbaarheid te bevorderen.

Pia en May

Heen en weer schuivend tussen Nederland en Vlaanderen stelt hij artiesten voor die uit de kast kwamen, ofwel bij het begin van hun carrière, zoals Pia Beck, ofwel halverwege hun carrière, zoals Will Ferdy. Hun coming out kon heel wat teweeg brengen of juist niets. Vooral de 60+'ers onder ons zullen er velen kennen. Aan het tamelijk dramatische outen van Will Ferdy besteedt de auteur terecht drie bladzijden. Het liedje "Christine" bv. was geschreven met een man in gedachten, maar had in het katholieke Vlaanderen nooit een succes geworden als dat geweten was. Zijn tegenhanger in Nederland is André van Duin. Aan hun verhalen hangt Moens stukjes wetgeving vast, waaruit de onverdraagzaamheid tegenover anders geaard zijn in heel Europa duidelijk wordt. Tegenover Wim Sonneveld stelt hij Luc Appermont en Bart Kaëll. Hoofdstuk 1 eindigt met de vaststelling dat de klassieke tweedeling (man-vrouw, bv.) de werkelijkheid geweld aandoet.

Gilgamesj

Hoofdstuk 2 neemt ons in een vogelvlucht mee op een ontdekkingsreis naar de vroegste uitingen van homoseksualiteit: van 5000 jaar oude grottekeningen, over één van de oudste literaire werken Gilgamesj, de Grieken en Romeinen tot in de moderne tijden. Daar duikt de naam Robert Long op in het midden van de jaren 70. Long was een bijzonder mens. Hij nam geen blad voor de mond als hij  over hypocrisie zong en hij was het boegbeeld van de holebigemeenschap. In Vlaanderen zong Luk Bral even openlijk over "speelse jongens bij elkaar", zij het met minder succes.

Liever lesbies 

Dit is de titel van het derde hoofdstuk gewijd aan vrouwelijke artiesten, al geeft Moens toe dat er méér mannelijke dan vrouwelijke artiesten in zijn boek aanwezig zijn. Hij bespreekt wat er in de maatschappij veranderde en welke invloed dat had op de liedjesteksten. Nederland heeft veel voorbeelden, maar in Vlaanderen was het culturele aanbod voor lesbiennes eerder beperkt.

Emancipatiestrijd

De holebigemeenschap heeft moeten vechten voor haar rechten. Seth Gaaikema wierp zich in wetenschappelijke discussies en kwam zelfs in botsing met Dick Swaab, die beweerde dat hij wel degelijk genderverschillen kon ontwaren in het menselijke brein. Nature or nurture?! Tegenwoordig heeft gelukkig het idee dat homoseksualiteit een ziekte is afgedaan. Een korte paragraaf gaat over: wat weet de wetenschap over pedofilie? De desastreuze aidscrisis met gevolgen voor de regenbooggemeenschap kan niet onvermeld blijven. En eigenlijk het Eurovisiesongfestival ook niet!

Transseksueel of travestiet

"Hun" en "hen" wordt nu geïntroduceerd en dat is beslist wennen: "Hen werd geacht zich als een meisje te gedragen, maar daar was hen snel klaar mee", lezen we op p. 141. Goden veranderden van geslacht, maar dat er een vrouwelijke pausin geweest zou zijn en een doorkijkstoel, wordt als politieke marketing afgedaan. Wél echt is dat er baby's geboren worden met de kenmerken van de twee geslachten, maar een vroeg ingrijpen zou funest zijn. Het is ook aan te raden met veranderingen in gender te wachten tot na de puberteit. Toevallig woon ik vijf lezingen bij die het HV in Antwerpen inricht over genderdysforie en veel van wat Moens schrijft komt ook daar ter sprake, zoals bv. dat een keuze voor het ene of andere geslacht niet altijd stand houdt en kan wisselen. We zagen Stromae in 2013 in een videoclip als half man en half vrouw. Steeds meer mensen beschouwen gender als een taal, een communicatiesysteem.

Darkroom

Dancings, zangwedstrijden, holebibars, sauna's, darkrooms, het zijn allemaal plaatsen waar gelijkgezinden elkaar kunnen ontmoeten. Naarmate we meer in de moderne tijden komen, komen de namen van de artiesten of bands me minder bekend voor. Ferry de Ruiter of Eloy de Jong doen geen bel rinkelen. Blijkbaar worden veel zangers en zangeressen nu uitgekozen op hun mooi uiterlijk, zodat ze bij hetero en homo succes hebben.

Een religieuze praalwagen

Moens kan niet anders dan een paar paragrafen wijden aan de negatieve impact van religieuze gemeenschappen die dan wel de liefde prediken, maar het hebben over een "immanente zonde" of in het ergste geval de holebi vermoorden. Gelukkig zijn er Ramses Shaffy, Kris De Bruyne, Boudewijn de Groot en anderen die de mensen verbinden.

In een nabeschouwing concludeert de auteur dat er al veel vooruitgang geboekt is, maar dat de strijd nog niet gestreden is.

Een bibliografie en een register sluiten af.

We zullen doorgaan

Het boek gaat dus heen en weer tussen weetjes uit de pop-muziek en de strijd om gelijke rechten van de lbgt-gemeenschap.

Heel interessant is de website www.delagelandenuitdekast.be: de auteur is bij Spotify, Youtube enz... op zoek gegaan naar de liedjes die hij vermeldt in het boek. Het is een reden om de soms rebelse teksten van Robert Long nog eens met aandacht te beluisteren.

 

 

 

 

 

DE ONZICHTBAARHEID VAN DE VROUW

VAN DE PREHISTORIE TOT NU

 

auteur:    Marylène Patou-Mathis

categorie: non-fictie

uitgeverij:  Atheneum Polak-Van Gennep  2022

ISBN 978 90 2531345 6

beoordeeld door: Gerda Sterk

XXXX

 

Vrouwen staan een treetje lager dan de man

Deze vaststelling staat al in de inleiding: "Tot halverwege de 20ste e. slingeren zowel wetenschappelijke publicaties als literaire, artistieke en filosofische werken de meest negatieve vrouwenbeelden de wereld in".  Regelmatig wordt Freud geciteerd die zich superieur en beledigend uitlaat over de vrouw. "De hele geschiedenis van de vrouw is geschreven door de man" schreef Simone de Beauvoir. Eer de auteur toekomt aan haar vakgebied, de prehistorie, zal ze uitvoerig aantonen dat de Beauvoir gelijk had. De eerste boeken over prehistorie met de vrouw als onderwerp verschenen pas aan het begin van de 20ste e

"Nee, de prehistorische vrouw stond niet de hele dag de grot te vegen!"

 Pas in hoofdstuk 3 komt Patou-Mathis aan bij de oervrouw, die wetenschappers enkel leren kennen via opgravingen. Het ontdekken van skeletten en voorwerpen was mannenwerk en de interpretatie ervan ook. Zonder goede bewijzen werd er geconcludeerd dat mannen de jagers en de uitvinders waren en de vrouwen hoogstens eten verzamelden. Sinds prehistorie eindelijk een echte wetenschap geworden is, komt dat idee op losse schroeven te staan.

Minderwaardig van Godswege

Uit "heilige" teksten, voornamelijk van joods-christelijke en islamitische oorsprong, wordt het duidelijk dat God zelf de vrouw als tweederangsfiguur op de wereld zette. We weten uit onze gewijde geschiedenis dat Eva uit een rib van Adam gemaakt werd en dat ze vervolgens de hele mensheid in zonde dompelde. Maar ook Boeddha raadt mannen aan uit de buurt van vrouwen te blijven als ze een hoog niveau van kennis en goddelijke zuiverheid willen bereiken.

Hysterie was een typische vrouwelijke ziekte, de middeleeuwer in het Westen dacht zelfs dat zo'n vrouw door de duivel bezeten was.

Menstruatie was een voorbeeld van de onreinheid van het vrouwelijk wezen en daarover waren meerdere godsdiensten het eens.

Schoonheid is een gevaar

Het vrouwenlichaam werd/wordt door mannen beschouwd als een kapitaal, waaraan ze macht en aanzien ontlenen. Daarom is schoonheid een gevaar en moeten vrouwen zich achter een sluier of zelfs méér kledij verstoppen. De schrijfster vertelt het oorspronkelijk verhaal van De Schone Slaapster waarin een verkrachting gebanaliseerd wordt.

Sinds de ontdekking van bv. de rotstekeningen van Lascaux, gaat men ervan uit dat die door mannen getekend zijn, zonder dat er enig bewijs voor is. Er is evenmin bewijs dat het moderne patriarchaat al in de prehistorie bestond.

Onzichtbare vrouwen

Het boek heeft zeker tekortkomingen. Dat vrouwen al sinds mensenheugenis vergeten en achteruit gesteld worden, kan de auteur maar in vogelvlucht beschrijven. De huidige toestand is op Frankrijk toegepast. België bv. voerde het stemrecht pas in 1949 in, dat is nog later dan in Frankrijk. Dat vrouwen weinig vertegenwoordigd zijn in leidinggevende functies, dat de salarissen nog altijd niet gelijk zijn en de waardering evenmin,  geldt zowat voor de hele wereld. Het is jammer dat er geen afbeeldingen zijn opgenomen, terwijl de auteur het dikwijls over afbeeldingen, zoals bv. de Venus beeldjes heeft.

Epiloog

"We staan aan het begin van een revolutie" zo besluit ze en de prehistorische wetenschap speelt een belangrijke rol. Helaas gaat het geweld tegen vrouwen door: in Frankrijk worden jaarlijks 200 000 vrouwen door hun man geslagen en velen sterven als gevolg daarvan. Het patriarchaat is niet "natuurlijk".

 #MeToo is een schokgolf die misschien sneller dan verwacht duidelijk kan maken dat de vrouw niet "van nature" het bezit is van de man, die haar seksualiteit mag controleren en haar tot een leven aan de haard kan verplichten.

 

Een literatuurlijst, namenregister en uitgebreide Noten (méér dan 80 bladzijden) sluiten het boek af. Mijlpalen is een apart hoofdstukje waarin we in jaartallen een overzicht van de menselijke ontwikkelingsgeschiedenis krijgen. De vertaalster rechtvaardigt een paar ingrepen.

 

 

 

RAAF

CULTUURGESCHIEDENIS IN VOGELVLUCHT

 

Auteur   Kristof Smeyers

categorie non-fictie

uitgeverij Ertsberg 2022

ISBN 97894 64369 22 9

e-boek  97894 64369 33 5

beoordeeld door : Gerda Sterk

XXXX

 

Raven betekenen onheil

De dag dat Kristof een raaf in de ogen keek, was de dag dat zijn belangstelling voor de grootste zangvogel van de wereld begon en uitgroeide tot dit boek. Dat een wilde vogel u in de ogen kijkt en er sprake is van een duidelijke interactie is heel speciaal. Hij ontdekte dat de geschiedenis van de mensheid doorweven is met die van de raaf, maar helaas niet altijd in de goede zin. Er zijn aanwijzingen dat mens en raaf samen optrokken en van elkaar profiteerden. Odin is altijd vergezeld van 2 raven, Apollo gebruikte de raaf als spion. Maar dan gaat het mis: zowel de Joodse als de christelijke boeken zien vooral een slecht karakter en verbinden hem zelfs met Satan. Het is een vogel van uitersten: hij is de boodschapper van de dood en van het leven. Deze reputatie staat in schril contrast met wat Smeyers weet: de raaf is een verstandig, speels, plaagziek, complex dier.

Zwartkijker

Door de eeuwen heen keken mensen naar raven en dichtten hun menselijke eigenschappen toe. Kristof Smeyers ziet drie gedaantes: hij is een zwartkijker, een poortwachter en een eenzaat.

Noah stuurt een raaf uit, maar het beest komt gewoon niet terug. Op slagvelden was hij een vaste bezoeker. Dat zijn verenkleed blinkend zwart is, wordt al eeuwen beschreven als bepalend voor zijn persoonlijkheid.

Poortwachter

Raven zijn verbonden met kerkhoven en grafstenen. Dat gegeven maakt al honderden jaren deel uit van onze cultuur: hij is de poortwachter tussen twee werelden. Het gekras dat hij soms uitbrengt lijkt van een andere wereld te komen. In Rome zagen de auguren in de onvoorspelbare, speelse vluchten voortekens die voorspoed, verdoemenis, of gewoon slecht weer aankondigden. Hij staat bij vele auteurs symbool voor het onderbewuste.

Ook hier lezen we tussendoor interessante weetjes, gebaseerd op opzoekwerk. Wist je bv. dat "een ravenkoppel een efficiënt aannemersduo is"?

Dankzij hun monogame relatie zijn ze op elkaar ingespeeld. 

Eenzaat

De raaf is een gotische vogel bij uitstek. In talrijke gravures zit hij eenzaam op een tak, altijd in de nabijheid van onheil. In de romantiek komt hij er niet beter af. Caspar D. Friedrich tekent een vrouw die op het punt staat zich van de rotsen te werpen. Een zittende en een vliegende raaf houden haar in het oog, alsof ze weten dat een mens iets gaat doen waaraan zij voordeel hebben. E. A. Poe schreef een gedicht dat we allemaal kennen waarin de raaf de boodschap "Nevermore" krast voor de ongelukkige sterveling en Vondel noemt hem een dief en zelfs een moordenaar van lammetjes. Af en toe plukt Smeyers uit de reeks overleveringen een voorbeeld van een raaf met een goede reputatie. Mensen hielden hem in de 19de eeuw als huisdier. Hij kon zelfs leren "praten".

Vogelvlucht

Verwacht geen mooi chronologisch overzicht, het is eerder een soort "vogelvlucht" met zwenkingen naar links en rechts. Voorbeelden uit de literatuur zijn talrijk, want over geen vogel is zoveel geschreven als over de raaf. Het boek is niet bedoeld als feitelijke beschrijving van wat we weten van deze grote vogel. Informatie wordt je bij tijd en wijle in de schoot geworpen, al dan niet aansluitend bij een verhaal uit onze cultuurgeschiedenis.

Heel dikwijls komt (helaas) het feit terug dat de vogel over bijna de hele wereld zo bejaagd is, dat hij bijna uitgeroeid is. De landbouwer zag de raaf als bedreiging voor zijn oogst en er was een geldelijke beloning voor wie ravenkoppen kon binnen brengen. In Vlaanderen kan je hem/haar met enig geluk nog zien en horen, maar "de herwaardering van de vogel is fragiel", zoals je in het nawoord kan lezen.

Wie door dit boek geïntrigeerd is, vindt een uitgebreide aanvullende leeslijst achteraan.  Mooie zwart-wit (hoe kan het anders?!) afbeeldingen en een prettige stijl loodsen je door dit sympathieke boek.